Katharen

Er bestaat in de geschiedenis van de katholieke kerk nauwelijks een zwarter hoofdstuk dan de strijd tegen de katharen, die zich afzetten tegen het morele verval en de corruptie van de Roomse geestelijkheid. Het katharisme ontwikkelde zich in de loop van de 12e eeuw in het zuiden van Frankrijk tot een grote bedreiging van het orthodoxe christendom. Paus Innocentius III zag geen andere mogelijkheid dan letterlijk te vuur en te zwaard een einde te maken aan de snelle opmars van deze religie en riep op tot een kruistocht. Hoewel dit wapen oorspronkelijk werd ingezet om het Heilige Land op de ongelovigen te heroveren, waren nu vredelievende christenen in Europa het doelwit. Onder aanvoering van de meedogenloze Franse ridder Simon de Montfort trok het kruisleger jarenlang een spoor van plunderingen, verwoestingen en brandstapels door de Languedoc.

Kastelen als Puilaurens, Peyrepertuse en Quéribus, hoog gelegen op de uitlopers van de oostelijke Pyreneeën, zijn de indrukwekkende stille getuigen van de strijd tegen de paus en de Franse koning. Hoewel hun burchten onneembaar leken, werd het verzet van de Occitaanse edelen tegen de bezetters uit het noorden uiteindelijk bloedig gebroken.

Bij de verovering van het laatste kathaarse bolwerk Montségur werden de door een langdurige belegering zwaar beproefde bewoners van het kasteel voor de keuze gesteld: bekering tot het rooms-katholieke geloof of de brandstapel. Meer dan tweehonderd katharen, waaronder vele vrouwen en kinderen, sprongen zich overtuigd van hun geloof vrijwillig in de vlammen. Uiteindelijk zou de inquisitie – speciaal voor de bestrijding van het katharisme in het leven geroepen religieuze rechtbanken – er met uiterst efficiënte opsporingsmethoden in slagen het katharisme uit te roeien. In 1321 stierf de laatste kathaarse priester op de brandstapel. De manier waarop de katharen hun wrede lot aanvaardden en zonder zich te verzetten de vuurdood tegemoet traden, spreekt nog altijd tot onze verbeelding.